"Μερικές φορές γελάω μ' αυτή τη φάρσα". 6 συγγραφείς εν ζωή πίσω από τα σίδερα στην Τουρκία.
6 διωκόμενοι συγγραφείς περιγράφουν τον πνευματικό και σωματικό "φόρο" του να ζεις στη χώρα που φυλακίζει περισσότερους δημοσιογράφους από κάθε άλλη.
Των Kareem Shaheen και Maeve Shearlaw:
Ahmet Şık
Ηλικία: 46
Επάγγελμα: συγγραφέας, ερευνητής-δημοσιογράφος, συνδικαλιστής
Κατηγορία: τρομοκρατική προπαγάνδα
Χρόνος φυλάκισης:4 μήνες και βρίσκεται ακόμα από κράτηση, 1χρόνος και ένας μήνας το 2011-12
Μέγιστη πιθανή ποινή: 7μιση χρόνια
Το μόνο πράγμα που συνδέει εμένα και τους συγκρατούμενους μου με τον έξω κόσμο είναι ένα μικρό κομμάτι ουρανού, που μας κλείνει το μάτι, πάνω από έναν τοίχο ύψους 8 μέτρων. Ένα μικρό κομμάτι ουρανού, σχεδόν τόσο μεγάλο όσο η παλάμη μου, το οποίο μάλιστα διακόπτεται από μεταλλικό σύρμα.
Τα βιβλία και τα γράμματα θα μπορούσαν να φέρουν μια αίσθηση ελευθερίας σε ένα μέρος σαν κι αυτό, όπου όλα είναι τόσο άκαμπτα και άδικα, αλλά απαγορεύονται. Οι εφημερίδες και οι τηλεόραση δεν μας ανακουφίζουν.
Για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, υπήρχε τεράστια διαφορά ανάμεσα στο τι φαινόταν στις οθόνες και τις σελίδες και σ' αυτό που πραγματικά συνέβαινε στην Τουρκία.
Αυτή τη στιγμή, αισθάνομαι ό,τι ακριβώς θα αισθανόταν κάποιος που του κλέψανε την ελευθερία επειδή αρνήθηκε να είναι δημοσιογράφος που υπακούει τον πρόεδρο.
Μπαίνοντας στη θέση μου είναι σα να ξύπνησες σε ένα μέρος το οποίο σου είναι τελείως άγνωστο. Νιώθεις κωφός, παρόλο που μπορείς να ακούσεις τα πάντα, νιώθεις τυφλός, ενώ βλέπεις τα πάντα και νιώθεις μουγγός, ενώ μπορείς να εξηγήσεις τα πάντα. Αυτή ακριβώς είναι η κατάστασή μου τώρα.
Τη μαρτυρία κατέγραψε η σύζυγος του Ahmet, Yonca Verdioğlu Şık
Necmiye Alpay
Ηλικία:70
Επάγγελμα:συγγραφέας και μέλος της συμβουλευτικής επιτροπής στην Ozgür Gündem
Κατηγορία:τρομοκρατική προπαγάνδα
Χρόνος φυλάκισης:Αφέθηκε ελεύθερη έπειτα από 4 μήνες προφυλάκισης, εκκρεμεί η δίκη
Μέγιστη πιθανή ποινή:ισόβια κάθειρξη
Με συμβούλεψαν να καταθέσω. Έτσι, μαζί με το δικηγόρο μου, πήγαμε στο γραφείο του εισαγγελέα, όπου μου γνωστοποιήθηκε ότι: "Η Ozgür Gündem (κουρδική καθημερινή εφημερίδα) είναι όργανο του PKK (παράνομο κόμμα των Κούρδων) και κάθε όνομα που εμφανίζεται σ' αυτήν είναι ύποπτο για τρομοκρατική προπαγάνδα".
Εξήγησα ότι υποστηρίζω την ελευθερία του τύπου και της έκφρασης και ότι πιστεύω σε μια δημοκρατική και ειρηνική λύση για το κουρδικό ζήτημα, αλλά δεν εγκρίνω τη βία και την τρομοκρατία.
Με συνέλαβαν εκείνη τη μέρα. Τη στιγμή που λες πως είσαι αλληλέγγυος/α, τελείωσες.
Αφού σε βάλουν φυλακή, περνάς τις 2-3 πρώτες μέρες στην απομόνωση, ώστε να σε παρατηρούν. Ίσως υπάρχει λογική σ' αυτό. Το κρεβάτι μου ήταν καθαρό και μου δώσανε νερό και σαπούνι. Κοιμήθηκα πολύ.
Με τοποθέτησαν στην "πτέρυγα του PKK". Ήμασταν 21 ή 22 γυναίκες στην πτέρυγα και χάρηκα πολύ που τις γνώρισα. Ήταν η πρώτη φορά που έζησα με ανθρώπους από το Κουρδιστάν. Ήταν αρκετά εύκολη η συμβίωση γιατί είχαν τους δικούς τους κανόνες επικοινωνίας...έμοιαζε με φοιτητικό κοιτώνα.
Είχα φυλακιστεί τη δεκαετία του '80, μετά το στρατιωτικό πραξικόπημα, όταν οι κατήγοροι ζήτησαν θανατική ποινή. Τώρα, η τιμωρία που ζητήθηκε για μένα είναι ισόβια κάθειρξη.
Κατηγορηθήκαμε για το ίδιο έγκλημα με τον Abdullah Öcalan, τον ιδρυτή του PKK. Είναι ένα είδος μαρτυρίου, εκφοβισμός, ο τρόπος που χρησιμοποιούν το νόμο για να σε τιμωρήσουν για τις απόψεις σου, για κάτι που δεν διέπραξες.
Κατηγορηθήκαμε για το ίδιο έγκλημα με τον Abdullah Öcalan, τον ιδρυτή του PKK. Είναι ένα είδος μαρτυρίου, εκφοβισμός, ο τρόπος που χρησιμοποιούν το νόμο για να σε τιμωρήσουν για τις απόψεις σου, για κάτι που δεν διέπραξες.
Το μόνο "στοιχείο" για το έγκλημά μας ήταν τα ονόματά μας σε μια εφημερίδα. Ήμουν έξαλλη, αλλά μερικές φορές γελούσα, γιατί όλο αυτό είναι μια φάρσα.
Όταν φυλακίστηκα, η δουλειά μου σταμάτησε. Δε μπορούσα να συνεχίσω το βιβλίο που ετοίμαζα. Αλλά προσπάθησα να κερδίσω κάτι από την όλη κατάσταση και ξεκίνησα να μαθαίνω κουρδικά. Δεν έκλαψα στη φυλακή. Ίσως θα έπρεπε, αλλά δεν έκλαψα.
Μάλλον, το χειρότερο απ' όλα ήταν ότι δεν ξέραμε- θα ελευθερωθούμε σύντομα ή θα μείνουμε εδώ; Το ίδιο συμβαίνει και με την Τουρκία σήμερα. Δε μπορούμε να είμαστε σίγουροι/ες για το τι περιμένει τη χώρα μας.
Ahmet Altan
Ηλικία:67
Επάγγελμα:δημοσιογράφος, αρθρογράφος, συγγραφέας
Κατηγορία: επιχείρησε να ρίξει την κυβέρνηση
Χρόνος φυλάκισης: 5 μήνες και είναι ακόμα υπό κράτηση
Μέγιστη δυνατή ποινή: τρις ισόβια κάθειρξη
Οι εμπειρίες μου στη φυλακή γράφονται σαν απομνημονεύματα που θα γίνουν βιβλίο κάποια μέρα. Είχα στο μυαλό μου μια νουβέλα πριν με βάλουν εδώ μέσα. Το σκέφτομαι συνέχεια αυτό.
Τρεις από εμάς μένουμε μαζί στο ίδιο κελί. Έχουμε ένα πολύ μικρό κομμάτι αυλής για να περπατάμε. Δε βλέπουμε κανέναν άλλον κατά τη διάρκεια της μέρας.
Δεν αισθάνομαι κανένα σωματικό κίνδυνο από τους υπόλοιπους συγκρατούμενους ή τις αρχές. Οποιοσδήποτε θα τολμούσε να με απειλήσει (σωματικά), θα έπρεπε να τα παρατήσει.
Εφόσον κρατούμαι υπό καθεστώς νόμου έκτακτης ανάγκης, η αποστολή και παραλαβή γραμμάτων (ή οποιασδήποτε άλλης γραπτής επικοινωνίας) απαγορεύεται ρητά. Συναντάμε τους δικηγόρους μας μια φορά τη βδομάδα, αλλά η επικοινωνία μας είναι μόνο προφορική.
Είναι αλήθεια πως οι κατηγορίες εναντίον μας είναι γελοίες. Δεν έχουν καμία λογική, αλλά το πρόβλημα είναι πως η ανοησία έχει γίνει τρόπος ζωής στην Τουρκία. Είναι σα να ζω σε ερημωμένο νησί. Νιώθω σαν τον Ροβινσώνα Κρούσο, αλλά δεν ξέρω αν το πλοίο μου θα φτάσει κάποτε.
Οι μαρτυρίες δόθηκαν προφορικά στους δικηγόρους του Ahmet και μεταφράστηκαν από την Yasemin Çongar στην p24, μια πλατφόρμα της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας.
Οι μαρτυρίες δόθηκαν προφορικά στους δικηγόρους του Ahmet και μεταφράστηκαν από την Yasemin Çongar στην p24, μια πλατφόρμα της ανεξάρτητης δημοσιογραφίας.
Aslı Erdoğan
Ηλικία:50
Επάγγελμα:συγγραφέας, μυθυστοριογράφος, αρθρογράφος για την Ozgür Gündem
Κατηγορία: τρομοκρατική προπαγάνδα
Χρόνος φυλάκισης:αφέθηκε ελεύθερη έπειτα από 4 μήνες προφυλάκισης, εκκρεμεί η δίκη.
Μέγιστη πιθανή ποινή: ισόβια κάθειρξη
Έχω "σπάσει" και έχω συντριβεί με περισσότερους τρόπους απ' όσους μπορώ να φανταστώ. Αισθάνομαι τραυματισμένη. Τη μέρα που με συνέλαβαν, η αστυνομία ήρθε και έψαξε το σπίτι μου για 7μιση ώρες. Ενώ εγώ περίμενα, "κοσκίνισαν" χιλιάδες βιβλία και γραπτά.
Ήμουν στην απομόνωση για πέντε ημέρες και μου επιτρεπόταν μόνο μια ώρα στην αυλή. Τρελαινόσουν μετά από λίγο. Πέρασα 48 ώρες χωρίς νερό όταν πρωτοέφτασα εκεί. Το σοκ στο ποίο βρισκόμουν στην αρχή, λειτούργησε σιγά-σιγά σαν αναισθητικό.
Οι αρχές προσπαθούν να μας κάνουν να μην αισθανόμαστε ανθρώπινα όντα. Στην αρχή, με το να είσαι πίσω από τα σίδερα και μετά, με τον να έρχονται να σου μιλήσουν μέσω του μικρού ανοίγματος στην πόρτα. Από αυτό το άνοιγμα σου δίνουν και το ψωμί.
Τοποθετήθηκα στην πτέρυγα με τις γυναίκες που κατηγορούνταν ως μαχήτριες του PKK, γιατί εγώ κατηγορήθηκα για τρομοκρατία. Με συνέλαβαν βάσει του άρθρου 302, αλλά θα έπρεπε να έχεις στρατό ή να είσαι ιδρυτής του PKK, για να είσαι πραγματικά ένοχος γι' αυτά που κατηγορήθηκα.
Ήμουν πολύ θυμωμένη γιατί όλο αυτό ήταν προφανέστατα παράνομο. Μια εφημερίδα δε μπορεί να είναι τρομοκρατική οργάνωση και εγώ είχα να γράψω στήλη από το 2013.
Τα φυτά απαγορεύονταν στη φυλακή, αλλά μερικά από τα κορίτσια προσπαθούσαν να τα μεγαλώσουν στο μπάνιο, έτσι κι αλλιώς-ο τρόπος με τον οποίον φρόντιζαν τα φυτά ήταν εκπληκτικός. Έπειτα, τις έπιασαν και εκείνες ικέτευαν να τις αφήσουν να τα κρατήσουν. Με έκαναν να κλάψω.
Όταν είχε ζέστη, έβγαινα στην αυλή και εξασκούμουν στο μπαλέτο που επιτρεπόταν από τις 12 μέχρι τις 2μμ. Οι συγκρατούμενές μου το έβρισκαν λίγο περίεργο αυτό, αλλά εμένα που έδινε την αίσθηση της κανονικότητας. Όταν είχα πυρετό, με φρόντιζαν λες και ήμουν μωρό.
Μου έλειψαν τόσα πράγματα! Το να περπατάω χωρίς να περιτριγυρίζομαι από τοίχους, το να ακούω κλασσική μουσική και jazz, να χορεύω, η γη, η θάλασσα. Δε μπορείς να δεις τον ήλιο να ανατέλλει ή να δύει, βλέπεις μόνο ένα μικρό κομμάτι ουρανού και αγκαθωτό σύρμα.
Αφού αφέθηκα ελεύθερη (μετά από παρέμβαση του ευρωπαϊκού δικαστηρίου), βρισκόμουν σε φάση προσαρμογής. Ξύπνησα με ναυτία, ουρλιάζοντας το πρώτο βράδυ. Δυσκολεύτηκα να θυμηθώ τι καφέ να παραγγείλω.
Πρόσφατα, επέστρεψα σπίτι μου μετά από πολύ καιρό. Έμενα με τη μητέρα μου για ένα διάστημα. Οι τηλεφωνικές επαφές μου και οι τραπεζικές κάρτες μου εξαφανίστηκαν. Κατέρρευσα όταν συνειδητοποίησα ότι δε μπορώ να βρω τα παπούτσια του μπαλέτου μου.
Είχαν ψάξει τα πάντα. Όλα ήταν σκορπισμένα. Είμαι άνθρωπος που δεν αφήνω ούτε ένα κομμάτι χαρτί να πέσει στο σπίτι μου. Ένιωσα σα να με είχαν βιάσει. Ξέρω ότι όλα αυτά τα κάνουν σε συγγραφείς επειδή γνωρίζουν πόσο πολύ πονάει.
Mehmet Altan
Ηλικία:64
Επάγγελμα:ακαδημαϊκός, συγγραφέας και δημοσιογράφος
Κατηγορία:επιχείρησε να ρίξει την κυβέρνηση
Χρόνος φυλάκισης: 5 μήνες και είναι ακόμα υπό κράτηση
Χρόνος φυλάκισης: 5 μήνες και είναι ακόμα υπό κράτηση
Μέγιστη πιθανή ποινή:τρις ισόβια
Είμαστε 3 άνθρωποι στην πτέρυγα (είμαι σε διαφορετική πτέρυγα από τον αδερφό μου[εννοεί τον Ahmet Altan]). Δε μπορούμε να επικοινωνήσουμε με τους αγαπημένους μας, ούτε φυσικά να αλληλογραφήσουμε με τον έξω κόσμο. Δε μπορούμε να γράψουμε γράμματα. Οι άνθρωποι δε μπορούν να μας γράψουν. Ό,τι λέω εδώ, πρέπει να καταγραφεί από τους δικηγόρους μου.
Παρόλο που δεν έχω νιώσει σωματικό κίνδυνο, πρέπει να ακυρώσω όλα τα συναισθήματα και τις ιδέες της ύπαρξής μου. Κρατούμαστε σε ένα μέρος όπου δεν υπάρχει ανάγκη να έχεις ένα ώριμο μυαλό. Είναι σα να φοράς ριγέ πιτζάμες. Είναι μια πολύ ρηχή ζωή χωρίς καμιά χαρά, χωρίς να την αισθάνεσαι.
Αν οι νόμοι κυριαρχήσουν κάποια μέρα ξανά στην Τουρκία, είμαι σίγουρος πως δεν θα θεωρούμαι ύποπτος ούτε για μια στιγμή. Τώρα, είμαι ύποπτος γιατί απαίτησα δημοκρατία.
Erol Önderoglu
Επάγγελμα:δημοσιογράφος, εκπρόσωπος της Τουρκίας στους Δημοσιογράφους χωρίς σύνορα
Κατηγορία:τρομοκρατική προπαγάνδα
Χρόνος φυλάκισης:Αφέθηκε ελεύθερος έπειτα από 10 μέρες προφυλάκισης, εκκρεμεί η δίκη
Μέγιστη πιθανή ποινή:14μιση χρόνια
Τη μέρα που μου απαγγέλθηκαν κατηγορίες, παρουσιάστηκα στο δικαστήριο οικειοθελώς για να δω τον εισαγγελέα. Το μήνυμά του ήταν: "Δεν μας ενδιαφέρει αν όλο αυτό ήταν μέρος κάποιας καμπάνιας. Αν υπερασπίζεσαι την ελευθερία του τύπου, σου απαγγέλλουμε κατηγορίες ότι κάνεις προπαγάνδα υπέρ του PKK".
Είπα ξεκάθαρα ότι τα άρθρα που δημοσιεύτηκαν- σχετικά με τον αγώνα εξουσίας μεταξύ των δυνάμεων ασφαλείας και τις -σε εξέλιξη- επιχειρήσεις εναντίον του PKK- υπήρξαν στο κέντρο του ενδιαφέροντος του τουρκικού λαού. Για δυο δεκαετίες, προστάτευσα την ελευθερία της έκφρασης όλου του πολιτικού φάσματος. Και αυτό δεν διέφερε σε κάτι.
Στις 20 του Ιούνη, φυλακίστηκα και πέρασα 10 μέρες σε δύο φυλακές-εξαιρετικά μικρό διάστημα σε σχέση με αυτό που βιώνουν άλλοι συνάδελφοι.
Αφέθηκα ελεύθερος χάρη σε διεθνείς πιέσεις, οι οποίες τώρα είναι αρκετά υποτονικές λόγω των διπλωματικών εντάσεων. Παρόλο που δεν με έβλαψαν σωματικά στη φυλακή, έμεινα με το αίσθημα ότι το επάγγελμά μου δεν είναι πια αποδεκτό από την κυβέρνηση και αποτελεί απειλή: οι δημοσιογράφοι και οι πολίτες εξολοθρεύονται.
Το πιο δύσκολο κομμάτι ήταν όταν η σύζυγός μου και ο γιος μου ήρθαν να με επισκεφτούν και έπρεπε να τους μιλήσω πίσω από έναν γυάλινο τοίχο. Εξεπλάγην επίσης που "έχασα" τους μύες μου τόσο σύντομα. Στον έξω κόσμο, είμαι ένα ιδιαίτερα δραστήριο άτομο.
Άνθρωποι που πέρασαν τα ίδια, πριν από μένα, καταδικάστηκαν. Κι ενώ εγώ ακόμα παλεύω την υπόθεσή μου, ξέρω ότι θα συμβεί το ίδιο. Δε θέλω, όμως, να στέκομαι σε αυτό. Σε τέτοιου είδους καταστάσεις, δεν είσαι ο εαυτός σου, είσαι απλά κάποιος μέσα στη μεγάλη εικόνα.
Το παρακάτω κείμενο αποτελεί μετάφραση άρθρου από τον ιστότοπο www.theguardian.com που δημοσιεύτηκε στις 23/3/2017 και μπορείτε να το βρείτε στ' αγγλικά εδώ.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου